‘God heeft mij rechtop gezet. Dit gun ik iedereen!’ Van huis uit kreeg Irma van den Ende uit Amsterdam (64) het geloof mee, maar tientallen jaren lang zag ze geen kerk van binnen. Drie jaar geleden kwam er een kantelpunt, en inmiddels is ze lid van het pioniersteam van ‘Huis voor de Ziel’ van de Noorderkerk in de Jordaan.
Irma is weduwe, moeder van een zoon, oma van een kleinzoon. Ze werkt als receptioniste in een ziekenhuis. ‘Mijn man en ik ontmoetten elkaar bij Youth for Christ, een jaar of 45 geleden. We zijn gedoopt en getrouwd in de Baptistengemeente. Toen zijn we verhuisd, onze zoon werd geboren, en geleidelijk raakten we los van de kerk. Ik las nog wel in de Bijbel, maar de drempel om weer naar de kerk te gaan, was te hoog. Roel, mijn man, zat bij de recherche. Misschien kwam het mede daardoor dat hij zich verhardde, ook voor hem hoefde de kerk niet zo. En zodoende ben ik 35 jaar lang niet geweest. Zelfs niet met Kerst, ik vond het hypocriet om bij zo’n gelegenheid juist wel te gaan.
In 2017 werd mijn man ziek. Via mijn ouders – ze wonen nog zelfstandig, zijn 90 en 91 – die lid waren in de Noorderkerk, raakte ik in contact met ds. Paul Visser. Hij kwam bij ons op bezoek. Dat maakte van alles los. We hebben gebeden, ik heb zó de kracht van Jezus ervaren. Mijn man is uiteindelijk rustig en in vertrouwen overleden. En ik ben geleidelijk naar de kerk gegaan, waar ik liefdevol werd opgenomen. Ik deed mee aan een Bijbelcursus, een soort Alpha. In het begin voelde ik me wel vreemd, maar geleidelijk aan werd ik vrijer. Het is een laagdrempelige gemeente, met zoveel verschillende mensen, ze vinden niet snel iets gek.
‘Altijd om gebeden’
In mei 2018 heb ik belijdenis gedaan. Dat had ik nooit kunnen denken! Ik had er overigens wél altijd om gebeden. Na een tijdje werd ik gevraagd om mee te doen met Open Kerk op maandagmorgen. Enige schroom had ik wel, maar ik vond het vooral erg leuk. Er komen zo’n ochtend veel mensen van buiten. Bezoekers van de markt hier voor de deur, antiekhandelaren. Ze kijken rustig rond, gaan even zitten, branden een kaarsje. Je hebt soms mooie gesprekken, over alle mogelijke onderwerpen.’
Irma had nooit kunnen dromen dat ze, na zo lang buiten de kerk te hebben geleefd, nu actief deel zou uitmaken van een gemeente, en betrokken is bij activiteiten die ánderen weer over de drempel proberen te helpen. Zo maakt ze deel uit van het pioniersteam. ‘Het is echt een wonder.’ Er is een wereld voor haar opengegaan en ze haalt nu dankbaar in wat ze al die jaren – zij het onbewust – heeft gemist.
Ze is ervan overtuigd dat ze die stap uit zichzelf nooit had gezet. ‘Zeker in mijn eentje had ik het niet gedurfd; je stapt niet zomaar naar binnen. Je hebt gêne, denkt dat mensen naar je kijken. Er is heel veel voor nodig om iemand in de kerk te brengen.’ En juist daarom kan ze het zich ook zo goed voorstellen dat anderen ook een drempel ervaren.
Vreemde kostgangers
‘Op weg met Gods vreemde kostgangers’. Onder die titel wil de Noorderkerk de komende drie jaren een nieuwe fase in. Voorzitter van het pioniersteam, Henrike Klok-van Laar: ‘De afgelopen jaren was ds. Paul Visser hier als pionier-predikant aan verbonden. In die tijd zijn er veel contacten ontstaan. Nu zitten we in een volgende fase, waarin gemeenschapsvorming voorop staat. We zien dat er gemeenschappen ontstaan en willen hierin ondersteunend zijn.
We kijken uit naar de verscheidenheid van de gemeenschappen die kunnen groeien onder de paraplu van de Noorderkerk. Daarin pionieren we, zoekend naar manieren van kerk-zijn in de buurt, in de tijd van nu, in de stad zoals die nu is. We hopen zichtbaar en vindbaar te zijn. Een plek waar je binnen kan lopen, en gezien wordt.’
Met het vertrek van ds. Paul Visser afgelopen jaar ontstond er een vacature voor een predikant-pionier. Die wordt tijdelijk vervuld door ds. Johan Visser, die al verbonden was aan de Noorderkerk: ‘Amsterdam is een stad van vrijheid. Een groot deel van de mensen staat wantrouwig tegenover de de kerk. Ze hebben een beeld dat het een plek is waar gezegd wordt wat je moet geloven en hoe je moet leven. Er zijn mensen die aanhaken, heel positief meedoen, maar lidmaatschap? Heel bewust niet. Dat zou hen beknellen in hun gevoel van vrijheid. Mensen zijn verrast als ze niks hoeven, als ze zomaar binnen mogen komen. Je merkt dat veel millennials daar gevoelig voor zijn.
Kleurrijk
De gemeente is dat ook gaan begrijpen. Je kunt niet verwachten dat mensen die niet uit jouw traditie komen, op dezelfde manier het geloof beleven. Het vraagt nederigheid als je niet zoveel terugziet. Hopelijk gaat men inzien: zij en wij, we moeten allemaal leven van genade.’
Ook bij mensen die last hebben van bindingsangst is de trouw opvallend groot. Johan: ‘Sommigen nemen al vier jaar deel aan de Bijbelklas. Ze blijven komen, en missen het als het niet doorgaat. Ze zijn op zoek, omschrijven het zelf als ‘flirten met God’. Het is de uitdaging om die mensen een stap verder te brengen. Iedereen is welkom. Ook de wat meer kwetsbare mensen, aan de rand.’
Van kleurrijke mannen en vrouwen kijkt men in een stadsgemeente allang niet meer op. Opvallende verschijningen met tatoeages en piercings, mensen die zich wat anders gedragen dan de doorsnee kerkbezoeker – niemand vindt dat raar. Ook Irma heeft daar ook treffende voorbeelden van meegemaakt: ‘Iedereen mag hier zichzelf zijn.’
Vlag uit
Natuurlijk brengt ze kerk en geloof ter sprake in haar eigen netwerk, maar ‘er is zoveel weerstand. Ik merk dat zelfs bij mijn eigen zoon. Ze zeggen niet dat ze niet geloven, alleen die kerk…’ Irma realiseert dat zij niemand kan bekeren, maar ze probeert mensen wel aan het denken te zetten. Een gesprek met een zieke vriendin, een Bijbels dagboek voor een buurvrouw.
Ze mist de activiteiten die nu stilliggen. De Bijbelkring, de open kerk waar ze koffie aanbiedt aan mensen die zomaar binnenlopen, en die soms een folder of een gratis bijbeltje meenemen. Het allermeest kijkt ze uit naar de gewone zondagse dienst. Ze kan bijna niet wachten tot het na ‘corona’ weer mag. ‘Met zijn allen naar de kerk, wat zal dat een feest zijn! We moeten die dag de vlag echt uithangen. Ja, ik ga het alvast voorstellen aan de anderen van het team!’
Fotografie Noorderkerk: Matthijs Hoogenboom
Dit mooie project kunt u steunen door via deze link een gift over te maken via Tikkie of door het 'donatie-formulier' te gebruiken en 'Huis voor de Ziel' te selecteren.