De anekdote illustreert niet alleen mijn vroege (positieve) ervaringen met preken. Het was ook een oefening in concentratie. Aandachtig luisteren, om de kern daarna in een creatieve verwerking te ‘pakken’. Allesbehalve kinderachtig; een moment van inwijding. 

Een goede preek is niet simpel, wel eenvoudig. Niet simpel, want ze neemt de complexiteit van de Bijbel, van zijn/haar eigen leven, van delevens van hoorders, van onze tijd, onze wereld serieus. Ze bedient zich niet van karikaturen en verliest zich niet in gemakkelijke slogans of goed in het gehoor liggende vrome waarheden. In een goede preek komt het volle leven aan bod en spaart de voorganger zichzelf noch zijn/haar gehoor. Want er staat iets op het spel.  
 
Eenvoud is niet: een zo kort mogelijk lijntje trekken tussen de teksten van toen en ons leven hier en nu. Dat is simpel. Eenvoud vraagt eerlijkheid en kwetsbaarheid om jezelf in te brengen in het gesprek tussen de tekst en onze context. Dat is hard werken, zowel voor de predikant als voor de hoorder, maar het loont de moeite. Alleen zo ontdek je de kernachtige waarheid die het leven voor Gods aangezicht openlegt.  

‘Simpel’is het ook te vervallen in gemakkelijke kritiek. Over de vorm of de voordracht. Of over de vraag of de actualiteit al dan niet voldoende aan bod kwam. Of over een tekst waar je al twintig keer over hebt horen preken. Durf je nog te verdragen? Zoals een predikant heel wat te verdragen heeft, om niet weg te lopen bij de barrières op weg naar de eenvoudige kern. 

In de coronatijd heb ik gemerkt hoezeer het daadwerkelijk naardekerkgaan een eigen bijdrage levert aan de ‘ontvangst’ van de preek. Tussen de rondslingerende lego van de kinderen en met een volle wasmand in mijn ooghoek, denk ik al snel: ik zet nog een bak koffie. Terwijl alleen al het samen fietsen naar het kerkgebouw iets doet met je ontvankelijkheid. Het samenkomen dóet iets met de werking van het Woord. Thuis dreigt dat Woord op een eenzelfde niveau te belanden als de lego en wasmand. 

Ik heb het hier wel steeds over de preek, maar sinds de tijd van mijn kindertekeningen heb ik gaandeweg meer oog gekregen voor de liturgie. De taal van liederen en gebeden; de stilte, de schoonheid van het gebouw. Alles daar kan bijdragen aan de ervaring van de eenvoud. Soms is eenlichtvalgenoeg. 
In de woorden van David Whyte:  
 
‘This is not 
the age of information. 
 
Forget the news, 
and the radio, 
and the blurred screen. 
 
This is the time of loaves 
and fishes. 
 
People are hungry, 
and one good word is bread   
for a thousand.’  

Eenvoud, in een paar zinnen. 

Nadine van Hierden MA is docent/trainer organisatiekunde aan de Protestantse Theologische Universiteit. Samen met Sake Stoppels verzorgde ze de vragen en verwerkingsopdrachten in het boek ‘De dialoog, de dans en het duel; preken voor tijdgenoten’ van Kees van Ekris (Areopagus), dat later dit voorjaar verschijnt.

Deze column is verschenen in Tijding 1 - 2022