30 maart 2022

Arjen is muzikant, docent én pionier. Na een periode als godsdienst- en muziekleraar in het middelbaar onderwijs was hij op zoek naar een nieuwe uitdaging waarin zijn creativiteit meer ruimte kreeg. Het werd een combinatie van drie dagen onderwijs en twee dagen aaan de slag in Bergschenhoek, waar hij, met zijn CHE-opleiding in pastoraal werk, missiologie en jeugdwerk, heel goed paste. 

Wat beweegt de gemeente om een stap in deze richting te zetten? 

‘In eerste instantie zien we dat de groep twintigers en dertigers zich steeds meer richting de rand van de kerk beweegt. Ze zijn minder regelmatig in de kerk, en op een andere manier aanwezig dan de andere generaties. Die beweging zie je overal in de kerk: we moeten wat met ‘millenials’, hoewel de jongste millenial ook alweer 25 is. Het gaat ook om de generatie daaronder, én – volgens onderzoek – ook om de veertigers. Het is niet ‘nieuw’ om daarin te investeren, maar wel uitdagend. Er zijn binnen deze generatie grote verschillen: studenten hebben een heel ander leven dan jonge gezinnen, en settelende singles ook. Wat ze gemeen hebben, is de bekende problematiek: er is veel eenzaamheid, weinig toekomstperspectief vanwege de huizenmarkt, de klimaatontwikkelingen en het nieuwe oorlogsgebeuren. Tegelijk is er een grote zoektocht naar zingeving. Wat heb je dan als kerk te bieden? Aan zinzoekers en mensen van buiten, maar ook aan je ‘eigen’ jeugd, die in de kerk geboren en getogen zijn, maar de taal niet meer herkennen? Ik begrijp wel dat de kerk daar speciale aandacht voor wil hebben.’

En, wat heb je dan als kerk te bieden? 

‘Ik denk zingeving, en een gemeenschap. Beide zijn onmisbaar, daar zijn we wel achtergekomen in de afgelopen twee jaar. Vroeg of laat krijg je behoefte aan een groep mensen om je heen, en aan een antwoord op de vraag naar de betekenis van je leven. Ik geloof in de kerk als belangrijk onderdeel van je geloofsreis en je geloofsbeleving. Ook een kerk die op papier heel institutioneel en systematisch lijkt, kan op het tweede gezicht heel levend en actief zijn. Als je de mensen leert kennen, blijkt een gemeente vaak veel meer te doen en te betekenen dan je als jongvolwassene weet of doorhebt. De kerk zit lang niet altijd zo in de marge als ze zelf denkt.’ 

Waarom heeft deze generatie zo’n behoefte aan zingeving?

‘Het lijkt wel of volwassenheid een beetje wordt uitgesteld. Levenskeuzes die vroeger binnen een paar jaar op jonge leeftijd gemaakt werden, worden nu over tien of vijftien jaar uitgesmeerd. In deze periode zijn ze heel veel bezig met ‘wat wil ik’, ‘waar wil ik wonen’, ‘wat betekenen mijn relaties’, ‘waar wil ik werken’. Vroeger was dat rond je 20^ebesloten, en dan kwam je langzaam vanuit het jeugdwerk in het volwassen kerkenwerk terecht. Nu zijn zij op een leeftijd waarbij die vragen nog niet beantwoord zijn, maar er óók geen plek in de kerk is waar ze met deze vragen terecht kunnen. De stap naar bijbelstudie, kring of inzet in de kerk is nog heel groot, omdat ze zichzelf nog aan het vormen zijn.'

Waar begin je, als je met deze generatie zoekt naar zingeving?

‘Als je puur zoekt naar zingeving, kan je natuurlijk allerlei bronnen zoeken. Maar het is niet mijn taak om de breedte van zingeving aan te bieden. Wat mij betreft zoeken we de zin in de Bijbel. Die heeft namelijk heel veel over de zin van het leven te zeggen. De Bijbel is heel realistisch: veel van het leven kom je daar tegen. Het is geen antwoordenboek, maar laat juist zien dat je niet altijd overal antwoord op hoeft te hebben om zinvol met God en anderen te leven. Er moet wel ruimte zijn om die Bijbel op verschillende manieren te lezen. Die diversiteit is er nu eenmaal, en is ook niet erg. Als je maar wel zóekt, en bereid bent om je door de Bijbel te laten vormen. Dáár het gesprek over voeren, daar hoop ik op.’

Is het echt nodig, om je speciaal op deze doelgroep te richten?

'Ja en nee. Eén van de sterke dingen van kerk-zijn is, dat het intergenerationeel is. Jong een oud, alle leeftijden hebben hun plek. Dat kan je uit het oog verliezen als je je op één doelgroep richt. Het is dan belangrijk om het geheel van de kerk in de gaten te houden. Jezus komt niet alleen voor de twintigers en dertigers, maar voor het geheel van de kerk, voor heel zijn bruid. Tegelijkertijd hoop ik dat dit de impuls geeft aan twintigers en dertigers om de band met hun kerk vast te houden. Bovendien is het heel mooi om te zien dat beide generaties ervoor kiezen om in elkaar te investeren. De kerkenraad maakt deze stap, om geld, tijd en inzet te wijden aan de joongeren. Tegelijk zoekt de jongere generatie ook niet een andere kerk: in plaats van alle opties die er ook best zijn, willen zij de band niet kwijt met hun plaatselijke gemeente. Dat die liefde en inzet wederzijds is, vind ik een heel goed teken.’

Wat gaan jullie precies doen?

‘We werken met een team van twintigers aan een inspirerende plek, waarbij het gaat om ontmoeting en waar de Bijbel centraal staat. Zo geef je antwoord aan zowel de zoektocht naar gemeenschap als naar zingeving. We denken aan een samenkomst, maar niet persé binnen de bestaande kerkdiensten van de Hervormde Gemeente. Het is wel de bedoeling om de band aan te houden met de gemeente, maar we hebben niet de ambitie om ‘de zalen vol te krijgen’. We zijn niet bezig met aantallen, daar ligt niet de missie van de kerk. We zoeken gewoon naar een plek die inspirerend is, zowel voor mensen uit de kerk als voor mensen daarbuiten. Hoe dat er precies uit komt te zien, weten we nog niet. Het is echt nog zoeken, en niets is in beton gegoten. Wel gaan we gebruik maken van Focus, om de samenkomsten en de gesprekskringen te verbinden rond de vraag hoe je je geloof persoonlijk verwoordt en in praktijk brengt. Ik hoop vooral dat het een inspirerende werking heeft op de omgeving van Bergschenhoek. Dat die zien dat dit een actieve gemeente is, die meer is dan gezellig zingen op zondag, maar een kerk die zich inzet voor haar omgeving.’