‘Veel christenen willen best een gesprek voeren over hun geloof. Maar als het erop aankomt, vinden ze het verrekte lastig.’ Gerben Bremmer, missionair werker in Zwijndrecht, organiseerde daarom een cursus over het voeren van geloofsgesprekken, onder de olijke titel ‘Van het weer naar de Heer.’
Gerben is een Randstedeling, hij werkte jaren op een bouwsteiger, voor zijn carrièreswitch naar missionair werk. Een beetje prikkelen, uitdagen en confronteren ligt hem wel.
Tijdens de introductieavond neemt hij de cursusdeelnemers mee in een denkexercitie. ‘Stel je wordt zendeling in Colombia. Je hebt een jaar voorbereidingstijd. Wat doe je?’ De ruim dertig aanwezigen, afkomstig uit verscheidene kerken in het dorp, hebben daar wel een idee bij. Je leert de taal, de cultuur, de gebruiken, je verdiept je in de achtergronden van de bevolking. Je bouwt aan een achterban, die met je meeleeft en -bidt en desnoods ook financieel bijspringt. Gerben: ‘Oké. Dat vinden we heel normaal bij zending in het buitenland. Nu word jij zendeling. Bereid je voor op uitzending in eigen land. In de voorbereiding doorlopen we dezelfde stappen…’
Slik.
‘Dan wordt het opeens confronterend’ zegt Gerben in een terugblik. Nog zoiets: waarom zou je je geloof graag willen delen? ‘Heel veel discussies over missionair werk gaan over de aanpak, het hoe? Maar waarom zou je er überhaupt over willen spreken?’ Er komt een mooi rijtje trefwoorden op de flapover: blijdschap, vrede, vreugde, troost, zingeving, rijkdom, liefde, vrijheid, opdracht. Gerben: ‘Last but not least heb ik ‘eeuwigheid’ er bij gezet. Terwijl dat eeuwenlang toch dé reden was. Vraag je mensen vandaag naar motieven voor missionair werk noemen ze spontaan louter binnenwereldlijke redenen.’
Op de beamer verschijnen portretfoto’s van tijdgenoten. De zaal mag reageren. De vooroordelen zijn niet van de lucht. Gerben: ‘Ze gaan daarbij puur af op het uiterlijk. Hoe kijk je naar mensen met wie je in gesprek wilt? Zulke vooroordelen vertalen zich in non-verbale communicatie. Je creëert op voorhand afstand. Kun je ook met een andere bril naar mensen kijken? Probeer ze eens te zien door de ogen van God, die elk van hen geschapen heeft. Of door de ogen van Jezus; Hij vond elk van hen de moeite waard om voor sterven. Kun je met liefde naar anderen kijken? Een ontroerende tekst in dit verband vind ik altijd dat God van ons hield ‘toen wij nog zondaars waren’. Waarom zijn wij dan pas bereid om van mensen te houden, als ze zich eerst een beetje aan ons aanpassen?’
Voor de opzet van de cursus heeft Gerben nog eens gegrasduind in zijn eigen pennenvruchten uit zijn theologiestudie. ‘Ontwikkel een training voor missionair werk’, was de opdracht. In Rijnsburg, waar hij jongerenwerk deed, had hij het materiaal al eens uitgeprobeerd; er kwam veel respons op. Nu hij een jaar in Zwijndrecht werkt, als missionair werker in de pioniersplek ‘Het Badhuis’ haalt hij de cursus weer van stal. ‘In de eerste plaats om mensen te leren het geloofsgesprek te voeren in hun eigen omgeving, op het werk of in de buurt. Maar je moet niet uitsluiten dat je zo ook nieuwe medewerkers op het spoor komt.’
Handvatten
De tweede cursusavond loopt het zaaltje van Het Badhuis weer vol. Nog meer deelnemers dan de eerste keer. ‘Iemand had via-via zulke goede berichten gehoord dat ze belde of ze alsnog mocht aansluiten’, zegt vrijwilligster Ria, die bij de entree het cursusgeld int. Izabel, een oudere dame, is een van de eerste bezoekers. Wat beweegt haar om deel te nemen? ‘Ik zag de titel en besloot niet mee te doen. Ik praat liever over het weer dan over de Heer’, zegt ze. Een goede bekende heeft haar overgehaald toch te komen. ‘Je steekt er altijd wat van op. Ik heb de Alphacursus gevolgd, dus ik weet er wel wat van.’
Ko, een tafeltje verderop, werkte 41 jaar bij de gemeente, is net met pensioen. ‘Je zoekt een zinvolle invulling van je vrije tijd. Hier krijg je handvatten voor een gesprek in de buurt.’ Hij is net verhuisd naar ‘een soort leefgemeenschap’, dus dat komt goed uit. Ik geloof niet in toeval.’ Zoals anderen, andersgelovigen, ‘ruimte pakken’ in het publieke gesprek, zo moeten wij dat ook meer doen. Dat doen we te weinig.’
Bril
In de afgelopen dagen, sinds de eerste avond, hebben Ria en Gerben de deelnemers af en toe een appje gestuurd. Welke bril heb je nu op? Wie heb je voor je? ‘Ik had juist een ontmoeting met een nogal moeilijk persoon. Het was voor mij een testcase om alleen maar liefde te laten zien.’
Ria: ‘De app werkt als een reminder. Hoe kijk je? Is de ander een ‘project’, iemand die bekeerd moet worden, of zie je iemand om onvoorwaardelijk van te houden? Zie het niet als een examen. Je mag falen. Een vader die zijn kind leert fietsen is toch ook niet meteen boos als het valt?’
De cursus gaat verder. Gerben en Ria hebben nog weer nieuwe uitdagingen in petto. Komende week moeten ze iemand die niet betrokken is bij een kerk gaan interviewen. De deelnemers krijgen een hele ris open vragen mee. ‘Waar kan jij echt van genieten in het leven? Waar maak jij je boos over? Als je een moeilijke periode in je leven doormaakt, wat zou je erdoor slepen?, etc. etc.
Gerben: ‘De confrontatie met vragen is een belangrijk onderdeel van de training. Zowel voor de deelnemers – voor velen is het geloof zo vanzelfsprekend dat ze er nauwelijks over reflecteren – maar ook voor buitenstaanders. Waar en wanneer word je nu eens op de man/vrouw af gevraagd wat je gelooft?’
P.S. Gerben Bremmer was recent te gast in een IZB-podcast over 'Geloof en werk':
https://share.transistor.fm/s/c3aa7291