Onlangs verscheen ‘Betrokken in Gods missie’, een inspirerend standaardwerk dat de praktijk en de geschiedenis van zending in een bredere context plaatst. Het boek zet aan tot creatief denken over de manier waarop missionair werk in de toekomst vorm kan krijgen.
‘De zaaier’, van Vincent van Gogh siert het omslag van ‘betrokken in Gods missie’, een boek waar een keur aan auteurs uit verschillende kerken aan meeschreven. Het is een passend beeld, want net als het boerenbedrijf is missionair werk niet maakbaar. Het beeld heeft ook iets van een visioen dat boven het hier en nu uitstijgt.
Betrokken in Gods missie is bijzonder, omdat het een tijd geleden is dat in Nederland een dergelijk standaardwerk over missiologie verscheen. Het valt uiteen in verschillende delen. Eerst wordt onderzocht welke plek zending in de Bijbel heeft. De notie van het heil wordt in het ene Bijbelboek anders ingevuld dan het andere: in Openbaring ligt de nadruk meer op de toekomst dan in het Lucasevangelie. Die ‘meerstemmigheid’ biedt volgens Marco Rotman mogelijkheden om het goede nieuws van Jezus creatief te doordenken.
Verdoving
Het tweede deel van het boek bevat een historische schets, waarin ook plek is voor de complexe relatie tussen kolonialisme en zending. Silas Nefefe analyseert hoe zendelingen in veel gevallen onderdeel uitmaakten van een koloniale cultuur die een kapitalistische kijk op eigendom naar Afrika meebracht. Het evangelie staat op gespannen voet met die erfenis van de westerse cultuur.
Daarna gaat het vooral over de toekomst van zending in Nederland en krijgt het boek een actuele spits. Hoe kan het christendom uitstijgen boven de ‘verdoving’ die de veelheid van andere richtinggevende verhalen met zich meebrengt? Aandacht is er ook voor maatschappelijke thema’s die een plek verdienen in een integrale benadering van zending, zoals schuldhulpverlening en zorg voor de schepping.
Het is dus een breed palet dat aan de orde komt in dit met vaart geschreven boek. Het geeft niet alleen studenten theologie, maar ook pioniers en geïnteresseerde leken een kader om zelf na te denken over missionaire initiatieven en knelpunten te herkennen.
Immanent denken
Een van die knelpunten is de observatie dat in onze westerse samenleving het ‘immanente denken’ steeds sterker wordt. Jezus heeft, als je het perspectief op de eeuwigheid weggumt, alleen een rol in het hier en nu. Is dat niet te beperkend? Een theologische uitwisseling met migrantenkerken kan hier tegenwicht aan bieden, maar die komt in Nederland nog niet zo van de grond, meent Sake Stoppels.
Een andere observatie betreft de nieuwe missionaire beweging, die zich richt op wijken en buurten. Volgens Hans Riphagen is een buurt met name in de stad ‘geen eenheid, maar een brij van fysieke en online netwerken’. Het zou kunnen dat dit de groei van pioniersplekken bemoeilijkt.
Betrokken in Gods missie is kortom een veelzijdig boek dat in vogelvlucht een aantal bredere ontwikkelingen schetst. Met name als het gaat om recente ontwikkelingen heeft het boek ook iets onafs. Weten dorpskerken zichzelf te handhaven? Wat wordt de rol van migrantenkerken in Nederland? Je raakt benieuwd hoe een eventuele herdruk over een aantal jaren eruit zal zien.
Jan van ’t Spijker, Sjaak van den Berg, Petra de Jong-Heins, Derk Jan Poel, Bert Roor, Sake Stoppels, e.a., Betrokken in Gods missie. Basisboek missiologie, KokBoekencentrum, € 24,99
Betrokken in Gods missie van Jan van 't Spijker bestellen? (boekenwereld.com)