Welke tendensen in de samenleving zijn op dit moment invloedrijk? Waar raken ze aan het christelijk geloof? Eline de Boo interviewde podcastmaker Rosa Douma over de podcast Missionaire Trends, waarin zij samen met Kees van Ekris spreekt met gasten als Paul Schenderling, Arie Boomsma en Beatrice de Graaf.
Misschien klinkt haar stem je wel enigszins bekend in de oren, ze laat via de podcast Eerst dit namelijk regelmatig van zich horen. Als dertiger neemt ze deel aan gesprekken in bijvoorbeeld de serie ‘Dit dus’ of als panellid in de nieuwe serie ‘De Leerlingen’. Rosa Douma woont met man en kinderen in Rotterdam en werkt in het dagelijks leven als projectleider en docent op een hogeschool. Ze is nauw betrokken bij haar kerkelijke gemeente, Noorderlicht Rotterdam.
Rosa Douma leidt de gesprekken met deskundige gasten zoals Paul Schenderling, Beatrice de Graaf en Arie Boomsma over actuele thema’s lichaam, onderdak, geestkracht, radicaliteit en het genereren van ideeën. Wat betekenen deze trends voor het uitleven van het Evangelie in je dagelijks leven?
Trends duiden
Rosa’s rol in de nieuwe IZB-podcast ‘Missionaire Trends’ is die van vragensteller. Ze stelt zich als doel om grip te krijgen op de soms abstracte, maar betekenisvolle, termen die Kees van Ekris gebruikt als hij de trends van tegenwoordig toelicht in zijn Missionaire Trendrede 2024, die hij onlangs uitsprak. Daarnaast zoekt ze naar wat ze zelf - en natuurlijk de luisteraar - concreet zou kunnen doen of laten, als mens, als christen, die in aanraking komt met al die trends. Ze legt uit: ‘Hoe samen te leven is een onderwerp dat mij veel bezighoudt; daar ben ik natuurlijk niet alleen in. Het is geweldig dat er mensen zijn die moeite doen het leven van nu te omschrijven. We hebben duiders nodig die deze tijd - en andere tijden - onder woorden kunnen brengen. Dat geeft een beginpunt en context om je eigen plek te bepalen en richting te vinden.’
Tendensen doen wat met iedereen
‘Kees van Ekris omschrijft de trends ook wel als tendensen. Dat vind ik treffend. Een trend in de nauwe zin van het woord is iets waar je wel of niet aan mee kunt doen. Een tendens is meer overal om je heen, gewoon de golf waar we ons met zijn allen in een bepaald tijdvak in begeven. De vraag is dus eerder wat die tendens met jou doet, dan: wat doe jij met die tendens?’
In de gesprekken in de podcastserie zoekt Rosa ook wel degelijk naar een handelingsperspectief. ‘Hoe kunnen we betekenisvol christen zijn of kerk zijn tegen de achtergrond van belangrijke tendensen? We staan als mensen naast elkaar. Zo zie ik dat. We staan als christenen náast niet-christenen en allerlei andere levensbeschouwingen. Dat ik niet tegenóver van alles en nog wat sta, vind ik echt een belangrijke levenshouding. We bevinden ons als tijdgenoten in hetzelfde tijdvak en in het op zoek zijn naar ‘hoe te handelen', hebben we als gelovigen –net als anderen- ook iets in te brengen.’
Bijbels wijsheid vertalen
Er is een missionair antwoord nodig op trends in de samenleving en in de kerk, vindt Rosa: ‘Christen-zijn is geen formule. We hebben continu te zoeken naar hoe Bijbelse tijdloze wijsheden te vertalen zijn naar het nu.’
In elk gesprek in de podcast komt dat zoeken ook wel naar voren, vertelt Rosa. ‘Ergens is het jammer dat het niet zo simpel is – dat zou lekker makkelijk zijn. Maar je verdiepen in de diepe behoeften van ‘de mens van nu', geeft enorm veel aanknopingspunten om relevant te zijn als mens en kerk. Dat helpt om kunnen voorleven en bespreken waar Jezus, de kerk, en begrippen als gemeenschap en toewijding voor staan. Dat zijn krachtige principes waar elk mens en elke samenleving mee gediend is.’
Zelf doordenken
De andere vaste deelnemer aan de gesprekken in de Missionaire Trends-podcast noemde Rosa al even, namelijk Kees van Ekris. Opnieuw samen een podcastserie maken bevalt Rosa wel: ‘Je kunt zien en horen dat Kees plezier heeft in het zich verdiepen in de tijd van nu. Wat hij ook zeker in zijn rol als Theoloog des Vaderlands zo mooi vormgeeft, is het bieden van ruimte; hij zet aan om zélf door te denken en in gesprek te gaan. Kees heeft zoveel kennis en talent voor schrijven en spreken. Dat hij ‘ondanks dat’ zo duidelijk antwoorden níet dichttimmert vind ik persoonlijk mooi maar bovenal wijs en uitnodigend. We hebben als christenen niet de waarheid in pacht - niet in die zin dat we in ons hoofd moeten halen alles weleens even uit te kunnen leggen.’
Indrukwekkende gasten
Ook de gasten maken telkens weer indruk: ‘Ik sprak met Arie Boomsma over het thema lichaam. Bij Arie wordt echt duidelijk dat hij doet wat hij preekt. Er zullen genoeg mensen zijn die zijn focus op een topfit lichaam overdreven vinden. Maar hij is wel een man uit één stuk. En discipline en karakterontwikkeling liggen eraan ten grondslag. Daar gaat betrouwbaarheid van uit. Arie bevraagt actief welke gewoonten een tegengeluid nodig hebben, zoals ‘de pandemie van het langdurig zitten'. De kracht van gezonde geestelijke gewoontes zouden we als christenen een grotere plek mogen geven.’
Ook econoom Paul Schenderling schuift aan bij de podcastserie. ‘Hij heeft, door zich jaren in de materie te verdiepen, het lef gevonden een nieuw verhaal te schrijven: kunnen we uit het alomtegenwoordige kader van een groei-economie stappen? Zijn moed en bevlogenheid ontmoeten is heel mooi, temeer omdat hij zijn missie onder de oppervlakte echt verbindt aan christenzijn. En dan Beatrice de Graaf! Van haar ben ik echt onder de indruk; ze heeft zoveel kennis en is zo welbespraakt. Ze heeft als professor studie gemaakt van hoe dingen echt goed mis kunnen gaan; polarisatie, radicalisering. Mede dankzij haar geloof komt ze oprecht uit bij hoop en geloof. Heel indrukwekkend om haar dat zo te horen zeggen.’
Valkuilen
Het bestuderen van de trends maakt ook dat Rosa valkuilen ziet voor mensen die Jezus volgen. ‘Dan denk ik vooral aan de veelheid der dingen. De hoeveelheid prikkels, indrukken, experts, inzichten, crises, nieuws, objecten die wij dagelijks aan ons voorbij zien komen. Dat, in combinatie met de drang er iets mee te moeten, kan lam slaan. Wat dat betreft is de politieke of sociale dwang om standpunten in te nemen passend bij de tendens van ‘radicaliteit' in onze tijd, misschien een bedreiging. Als christen mag je in de eerste plaats wijsheid zoeken en dat is vaak niet zwart-wit.
Kansen voor het evangelie
Tegelijkertijd bieden alle genoemde trends kansen voor het evangelie, ziet Rosa. ‘De uitdaging is: wat is een onderwerp waarop jij - of jouw gemeente - echt een ander geluid kunt laten horen? We kunnen niet de hele wereld dragen, maar je kunt wel in je eigen omgeving ergens voor opstaan, je toewijden, en iemand ‘uit een stuk’ zijn.’
Het evangelie heeft maatschappelijke impact, maar het begint ermee dat het betekenis krijgt voor individuen. ‘Daarvoor is persoonlijke ontmoeting echt noodzakelijk. Werkelijk alle gasten in deze podcast – en Kees van Ekris zelf – laten dat belang zien van ontmoeting, van je verdiepen in de ander. Hoewel ik in de podcasts mijn best doe Kees uit zijn tent te lokken, is hij niet zo zwart-wit. Probeer ook eens je oordeel uit te stellen en echt eerst maar eens stil te staan bij ‘het typische van nu'. In elk tijdperk hebben we als christenen de uitdaging of kans om het christendom vorm te geven. Dat dat zoeken en vragen stellen inherent is aan christen-zijn, laat denk ik zien dat precies dát de bedoeling is. Dat vind ik overigens regelmatig vervelend hoor! En toch brengt het mij verder – ik hoop de luisteraar van deze podcast ook.’
Luister hier of via Spotify of een andere podcastkanaal naar de nieuwe IZB-podcastserie: Missionaire Trends.
Tekst: Eline de Boo