‘Kan ondernemen ook slecht zijn voor de ziel?’ Kees van Ekris, hoofd IZB-Areopagus, heeft een welgemeend advies voor zakenmensen: blijf bij je ‘heilige lied’.
Van een rijschoolhouder met 1 man personeel tot CEO’s van miljoenenbedrijven en alles wat daartussen zit. Zo’n zeventig ondernemers, soms vergezeld van hun partner of introducé, hebben zich deze 21e november verzameld in het atrium van Companial in Leusden. Ze zijn hier op uitnodiging van de IZB, die twee keer per jaar onder de titel ‘Investeren in missie’ een ondernemersavond organiseert.
Ditmaal worden de schijnwerpers gericht op mythen in het (zakelijke) leven. Kees van Ekris, predikant, theoloog en podcastmaker, was het afgelopen jaar Theoloog des vaderlands. In die rol trok hij door het land om in allerlei lagen van de samenleving te speuren naar de mythen van deze tijd. Hij is koud een paar uur terug van een bezoek aan Schiphol. In de nasleep van zijn functie als Theoloog des vaderlands liep hij een dagdeel mee met de Brigade Vreemdelingenzaken van de Marechaussee. Hij maakte vandaag de uitzetting van een persoon mee, zowel het proces van voorbereiding als de daadwerkelijke uitzetting. Het geloof speelt hierbij niet expliciet, ‘maar je bent wel in contact met mensen.’ Aangrijpende materie – het gaat hier immers over een vreemdeling die ongewenst is. Het viel Kees op dat de man in kwestie allereerst een klachtenformulier kreeg, als er iets niet volgens de regels zou gaan kon hij dat melden. Een mooi voorbeeld van de zorgvuldigheid waarmee we ook op dit niveau met mensen omgaan in dit land.
‘Een heerlijk leven’ 
Aan de hand van een sprookje uit de traditie van Tolkien en Lewis over ‘een heilig lied’ – een geschenk dat zomaar verkwanseld kan worden – legt Van Ekris de ondernemers de vraag voor waar bij hen de bezieling zit. ‘Welk heilig lied heb jij toevertrouwd gekregen? Is het heilige lied vertaald in de manier waarop jullie werken? Zit ik in mijn bedrijf nog wel dicht bij het heilige lied?’
Hij durft de stelling aan dat ons land helemaal niet zo seculier is. ‘Mensen geloven in veel machten en goden, maar eronder zit heel veel leegte. De leegte is riskant, kan ook gevuld worden met duistere machten. Maar wij zijn onder het machtsbereik van Christus, dat is een heerlijk leven.’
Ben Tiggelaar, gedragswetenschapper, schrijver van managementboeken en veelgevraagd spreker, schetst de kloof tussen intentie en gedrag. Uit onderzoeken komt de ontnuchterende conclusie naar voren dat er geen aantoonbaar verband is tussen organisatiewaarden (zoals integriteit en klantgerichtheid) en het dagelijks handelen. ‘Cultuurverandering kost tijd.’ En ze gaat met kleine stappen. Motiveren is niet een kwestie van tegen jezelf voor de spiegel zeggen “Hee tiger, je kunt het!”. Wat dan wel? ‘Je omgeving zo inrichten dat dingen makkelijker gaan.’
‘Irritant’
Gastheer Louis Rustenhoven, CEO van Companial, gaat in debat met de sprekers en legt de vraag op tafel waarom het ondernemers blijkbaar zoveel moeite kost de leegte te vullen. ‘Ontbreekt er iets aan onze betovering?’
Kees: ‘Dat is de paradox: mensen snakken naar bezieling. Misschien heeft het iets met de kwaliteit van de bezieling te maken?’
Op de vraag hoe je het christen-zijn dichter bij het ondernemer-zijn brengt, antwoordt Ben: ‘Als andere mensen zeggen hoe ik christen moet zijn als ondernemer, vind ik dat verschrikkelijk irritant.’ Hij maakt het al te vaak mee, dat mensen hem aanspreken met de inleidende woorden “Vindt u ook niet dat…?” Hoe dan wel? ‘Meer op een vragende manier, dat is productiever. En je ook realiseren dat er verschillen zijn in Gods koninkrijk.’
Hij wil nog kwijt dat ‘jezelf-zijn’ niet per se het hoogste ideaal is. ‘Stel je voor dat je je eigen energiebron moet zijn. Je hoeft er geen theoloog voor te zijn om te beseffen dat dat niet gaat. Geloven in jezelf – het klinkt zo fijn, maar het is niet eerlijk.’
Kees voegt daaraan toe: ‘Ondernemen kan slecht zijn voor de ziel.’ Zijn advies: ‘Blijf bij je heilige lied. En dat is níet: sterk, competitief, succesvol.’ Hij bepleit een soort ‘onverschilligheid’ als het gaat om succes. ‘Wanneer je werknemers voelen dat jij gestoord kunt worden, dat je ook dingen fout kunt doen, en daar aanspreekbaar op wilt zijn… dan straal je uit dat je behalve ondernemer ook mens bent, ook christen.’
In dat verband heeft hij nog een tip: ‘Zoek als ondernemer contact met lijdende mensen.’
Hogere versnelling
De financiële steun van (onder meer) ondernemers wordt ingezet voor Areopagus, de IZB-Academy en het werk onder twintigers en dertigers. ‘Voor deze groep is het horen bij een geloofsgemeenschap niet meer vanzelfsprekend’, aldus Gert van Leeuwen, hoofd Relatiebeheer en Fondsenwerving bij de IZB. Hij benadrukt dat de kerk een steeds kleinere rol speelt in de samenleving. ‘De mens staat steeds meer in het centrum van zijn eigen keuzes.’
Om jongeren te bereiken is er een Alpha-cursus 2.0 in ontwikkeling. Verder wordt gewerkt aan het toegankelijk maken van de IZB-producten voor niet-gelovige tijdgenoten. In de woorden van Gert: ‘We willen de missionaire motor een versnelling hoger zetten.
