Je zou het een hippe vorm van kalligrafie kunnen noemen. Handletteren. Uitstekend toe te passen op… Bijbelteksten. In Hilversum biedt de Grote Kerk samen met pioniersplek ‘Vitamine G’ workshops aan rond bijbelletteren (‘Bible journaling’), de overtreffende trap van handletteren. Meisjes en vrouwen staan te popelen om creatief aan de slag te gaan met Gods Woord.
Maria den Toom is het kunstzinnige brein en een drijvende kracht achter bijbelletteren en stelt ook haar ruim bemeten huis beschikbaar voor de workshops. Op een vrijdagavond in oktober gaan we een uurtje sfeer proeven bij de Bible Journaling Tienerclub (vanaf groep 8). Maria heeft de deur nog niet geopend of je weet: die is als kind in een ketel met enthousiasme gevallen.
Een lieflijke geur vervult het huis. ‘Een bíjbelse geur’, preciseert Maria. ‘Een mix van nardus, wierook en kaneel. Ik dacht altijd dat nardus heerlijk rook. Nou, dat valt een beetje tegen. Maar in combinatie met andere geuren…’. Ze snuift de lucht nog maar eens goed op.
Scheppingsverhaal
De grote knutseltafel in de woonkamer zou niet misstaan in een professioneel handvaardigheidslokaal. Op iedere plek een mooi nieuw schetsboek en een geprinte versie van het Bijbelgedeelte dat vanavond aan bod komt – het scheppingsverhaal uit Genesis 1. In het midden zijn de materialen uitgestald: kleurpotloden, stiften, sjablonen, verf. Er schuiven vanavond zeven tienermeiden aan. Ze zijn afkomstig uit diverse kerken, van de PKN tot evangelisch. Ook de Gereformeerde Gemeente is vertegenwoordigd. Want zo gaat dat – via school en de vakantiebijbelclub worden contacten gelegd.
Ze hebben de beginnersworkshop al gevolgd en zijn dus in het bezit van een tas met benodigdheden, die ze mogen houden. Elke keer dat ze terugkomen, krijgen ze er iets bij, zodat ze op den duur over flink wat materiaal beschikken. Die worden door Maria gekocht, en vergoed door de Protestantse gemeente Hilversum. Voor de deelnemers zijn de workshops gratis. Rianne ten Voorde – die samen met haar man Kaj de pioniersplek Vitamine G runt – heeft Maria destijds benaderd en de financiële opzet geregeld.
‘Inhoudsvol én leuk’
Maria is lid van de Grote Kerk (PKN), die een gereformeerde-bondssignatuur heeft. Rianne: ‘Dit project is zo’n mooie samenwerking tussen een traditionele kerk en een pioniersplek.’
Het is ‘niet per se opgezet voor jongeren die niet naar de kerk gaan, al zijn die natuurlijk ook welkom. We hopen te bereiken dat kinderen en tieners zelf nog meer met de Bijbel aan de slag gaan en zochten iets waarmee het geloof kan worden verdiept. Het moest inhoudsvol én leuk zijn. En ineens werd dit idee ons gegeven! Het lijkt weleens of kerkelijk jongerenwerk bestaat uit twee onderdelen: eerst het serieuze gedeelte van de avond, en daarna ga je dan iets leuks doen. Maar hier is dat gewoon één. We hopen dat het deze meiden helpt in hun persoonlijke omgang met God.’
Dat het concept aanslaat is overduidelijk. ‘Omdat er zoveel belangstelling was hebben we de groep in tweeën gedeeld: de kinderen (t/m groep 7 van de basisschool, voor hen is de zaterdagmiddag gereserveerd) en de tieners. Laatstgenoemden vinden die splitsing uiteraard helemaal niet erg. De deelnemers hebben trouwens zelf bedacht dat ze na die eerste workshop wel een club wilden beginnen. Geweldig toch?’
Ook de volwassenen (lees: moeders) zijn inmiddels aangestoken door het virus dat bijbelletteren heet. Zij kunnen eveneens een beginnersworkshop volgen. Het is trouwens niet bewust alleen voor meisjes en vrouwen opgezet, maar blijkbaar werkt het zo in de praktijk. De jongens worden zeker niet vergeten: zij hebben, onder leiding van Kaj, hun Minecraft-club, en over meer activiteiten wordt nagedacht.
Bloemetjes
De meiden zijn intussen ijverig aan de slag met handletteren. Ze schrijven de naam Jezus op een vel papier, de één houdt het bij strak en zakelijk, de ander versiert de letters uitbundig met bloemetjes, een derde tekent er een rood hart doorheen. De opdracht is om ‘Jezus’ te koppelen aan het gedeelte uit Genesis, best wel een uitdaging. Maar Maria heeft er alle vertrouwen in dat dat zo meteen, bij de Bijbelstudie, wel gaat lukken. Iemands potlood schiet uit – balen. ‘Geeft niks joh!’, roept Maria zonnig. ‘Elke druppel, elke vlek is een cadeautje.’
Ze mogen thuis verder met opdrachtjes. Het handletteren gaat echt in het systeem zitten, vertelt Rianne. Toetsblaadjes op school worden gepimpt, cadeautjes voor Vaderdag ontkomen evenmin aan de rage.
Tijd voor een drinkpauze en aansluitend de Bijbelstudie. Het gezelschap verruilt de knutseltafel voor een plekje in de comfortabele zithoek. Daar ligt een indrukwekkende stapel bijbels in alle soorten en maten klaar. Maria adviseert andere vertalingen en talen erbij te pakken of online op te zoeken. Ze hoopt dat ze zo ook kritisch leren lezen, of juist verrast worden door andere dan de bekende formulering.
Er wordt doorgepraat over de woorden ‘de Geest van God zweefde boven het water’. De Bijbel in Gewone Taal spreekt van een ‘hevige wind’. Dat roept vragen op. Gods Geest – dan was God er dus al. Maar een hevige wind? ‘Dan is het net alsof God er toen pas bij kwam’, zegt een meisje nadenkend. Een ander krijgt het niet bij elkaar. ‘Mijn hersenen staan op Error! Error!’, verzucht ze met gevoel voor drama. Er wordt stevig gediscussieerd. ‘De eerste dag schiep God het licht, de vierde dag de zon. Wat is het verschil tussen licht en zon?’
‘De kerk van nu’
Rianne slaat het tafereel glimlachend gade. ‘Kijk ze daar nu zitten. Sommigen ken ik al vanaf dat ze 2 waren!’ In de loop der jaren heeft ze met een aantal van hen een vertrouwensband opgebouwd. ‘Ik ben ook echt hún pastor, niet alleen die van hun ouders. Dat vind ik heel belangrijk, dat voorgangers en dominees beseffen dat ze ook pastorale zorg dragen voor de niet-volwassenen.
Er wordt weleens gezegd: de kinderen zijn de toekomst van de kerk. Nee, ze zijn de kerk van nu! Ook de kinderen en de tieners horen er helemaal bij!’
Tekst: Anneke Verhoeven
Beeld: Wouter Muskee